23 tháng 5, 2019

Vì sao thận đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe và tuổi thọ của bạn? Dưới đây là lời khuyên từ các chuyên gia Trung y và Tây y, những điều bạn cần biết về cân bằng và duy trì tinh khí của cơ thể.
(ảnh: Chinnapong/Shutterstock)
Thời khắc cận kề năm mới đang đến gần, đây là thời điểm chúng ta suy nghĩ về quá khứ và và mong ước cho tương lại. Đây cũng là thời điểm tốt để bạn nghỉ ngơi, xác định một số mục tiêu về thể chất cũng như tinh thần và sự cân bằng trong cuộc sống.
Để luôn tràn đầy năng lượng trong năm tới, tìm về với thiên nhiên là phương thức bạn nên hướng tới. Ví dụ, đối với một cái cây, để có thể sinh trưởng lâu dài, nó cần có một bộ rễ tốt để hút dinh dưỡng và nước từ môi trường, đồng thời giữ cho cây được vững chắc.
Trong y học cổ truyền, gốc của cơ thể người chính là thận.
Khoa học nhân thể hiện đại nhìn nhận rằng chức năng chủ yếu của thận là lọc máu và thải các chất cặn bã qua nước tiểu. Trung y cũng công nhận chức năng lọc máu của thận, nhưng cho rằng thận có vai trò quan trọng hơn thế rất nhiều đối với cơ thể người, đó là lưu trữ và bảo vệ tinh khí của con người, là cái gốc của sinh mạng.

Theo ông Bradon LaGreca, một chuyên gia châm cứu và thầy thuốc Đông y ở East Troy, Wisconsin, Mỹ, quan điểm về vai trò của thận có nhiều điểm tương đồng với hiểu biết hiện đại về các tuyến thượng thận, các tuyến nhỏ nhưng rất quan trọng nằm phía trên hai quả thận. Các tuyến thượng thận sản xuất hơn 50 loại hormon thúc đẩy tăng trưởng, phát triển, sinh sản, sự khích động, huyết áp, đường huyết và gần như tất cả các quá trình khác trong cơ thể.
Các tuyến thượng thận được y học phương Tây cho là một phần của hệ thống nội tiết vì chúng sản xuất ra các hormon. Nhưng khái niệm thận trong Trung y cũng bao hàm một số quá trình hình thành bệnh tương tự.
“Một số người bị thận khí hư sẽ cảm thấy thiếu năng lượng. Điều này có sự tương đồng với những người bị suy tuyến thượng thận”, ông LaGreca cho biết.

Sức khỏe của bạn ví như 2 tài khoản ngân hàng

Ngũ hành và ngũ tạng
Các tài liệu cổ nhất của Trung y mô tả bản chất cuộc sống của con người liên quan đến “tinh khí”. Các các thầy thuốc thời cổ đại tin rằng có thể kéo dài thọ mệnh của con người thông qua việc bảo quản loại vật chất quý giá này.
Có hai loại tinh khí: trước khi sinh và sau khi sinh. Bạn có thể đơn giản hình dung chúng như hai tài khoản ngân hàng. Tinh khí sau khi sinh là thứ mà bạn có được thông qua việc ăn, uống, thở. Đây là tài khoản thanh toán mà bạn thường xuyên gửi và rút ra để đáp ứng cho các nhu cầu của cuộc sống.
Tinh khi trước khi sinh là một tài khoản tiết kiệm, thực chất đó là khoản thừa kế bạn được hưởng từ cha mẹ. Đây là phần năng lượng dự trữ ẩn sâu mà bạn chỉ sử dụng khi thật sự cần thiết. Không giống như tài khoản thanh toán vốn có thể được bổ sung khi số dư quá thấp, những khoản rút ra từ tài khoản tiết kiệm sẽ mất đi mãi mãi.
“Nếu bạn có thói quen tốt và có thể ngủ ngon mỗi ngày thì bạn đang chỉ gửi tiền và rút tiền khỏi tài khoản thanh toán”, LaGreca nói, “Nhưng nếu bạn thức khuya dậy sớm và ăn uống nghèo nàn, nghĩa là bạn đang bắt đầu tiêu đến tài khoản tiết kiệm và rút ra nhiều hơn. Nếu vấn tiếp tục chi tiêu theo cách này, khi tài khoản tiết kiệm trở về 0, cuộc sống của bạn sẽ kết thúc”.
Không phải tất cả chúng ta đều bắt đầu cuộc sống với gia sản lớn. Những người có gen cá thể mạnh mẽ có nhiều tinh khí hơn khi chào đời, trong khi những người khác thì có ít hơn. Nhưng bất kể là bạn bắt đầu cuộc sống với tài sản ra sao, mọi người đều có thể học để giữ gìn và bảo vệ tinh khí đã có của mình.
Bảo tồn năng lượng cho mùa đông
Trong Trung y, mùa đông gắn liền với thận vì nó cho người ta thấy tầm quan trọng trong việc bảo tồn năng lượng của cơ thể. Không giống như sự ấm áp và phong phú của mùa xuân và mùa hè, mùa đông lạnh, khắc nghiệt và khan hiếm tài nguyên.
Nếu chúng ta có đủ tinh khí vào thời kỳ khó khăn này, chúng ta có thể khôi phục trở lại. Tuy nhiên, nếu tinh khí của bạn thấp và sự căng thẳng (stress) bắt đầu tiêu đến khoản tiết kiệm của bạn, phục hồi trở nên khó hơn và các dấu hiệu tuổi tác bắt đầu xuất hiện. Các triệu chứng điển hình của tuổi già như mệt mỏi, rụng tóc, đau lưng và giòn xương là dấu hiệu của sự cạn kiệt tinh khí.
Hãy hình dung sự mất mát của tinh khí giống như hình ảnh trước và sau của một người nghiện ma túy đá – một loại thuốc kích thích tuyến thượng thận tiết ra liều lượng cao các hormon gây căng thẳng trong khoảng thời gian dài. Chỉ trong vòng vài tháng, bạn có thể thấy tuổi trẻ và sức sống bị phá hủy giống như những người nghiện ma túy hủy hoại thân thể của họ.
Ví dụ trên có vẻ cực đoan, nhưng trong thực tế vẫn có nhiều thói quen đang bào mòn tinh khí của chúng ta.
Ông LaGreca cho biết, “Trong Trung y, làm việc quá sức về trí óc được coi là làm tổn hại đến lá lách, nhưng tôi nhìn thấy là nó cũng làm tổn hại đến thận trong thời kỳ hiện đại; tổn hại lớn hay nhỏ phụ thuộc vào bạn lao động ít quá sức ít hay nhiều”.
Giấc ngủ cũng là một yêu tố quan trọng để duy trì tinh khí. Nghỉ ngơi sẽ nạp lại năng lượng cho cơ thể bạn. Điều này cũng tương tự với việc trí não được ngủ đông hoặc năng lượng của một cái cây được đưa xuống rễ sau khi lá rụng.

Bảo trì sinh mệnh

Phần lớn các công việc chăm sóc trẻ em là việc của người mẹ (ảnh: Inarik / iStock)
Sinh sản là chức năng quan trọng của thận trong Trung y. Khả năng sinh sản cho thấy dấu hiệu của tinh khí tốt, nhưng các y học gia thời cổ đại đã đưa ra lời cảnh báo nghiêm khắc về việc lãng phí thứ vật chất quý vốn là nguồn gốc của sinh sản này. Các y thư cổ và thậm chí các câu chuyện trăng hoa thời xưa của Trung Quốc đều cảnh báo mạnh mẽ về sự ham mê quá mức trong tình dục, đặc biệt đối với nam giới.
Trong khi một số nền văn hóa không khuyến khích hành vi như vậy từ quan điểm đạo đức, y thư cổ lại đề cập đến nó vì các lý do rất thực tế.
“Hãy thử suy nghĩ xem, việc sản xuất tinh trùng lấy đi rất nhiều thứ từ cơ thể bạn”. LaGreca nói. “Bạn đang lấy đi dự trữ dinh dưỡng của cơ thể để tạo ra các tinh trùng tốt nhất và khỏe nhất, cho cơ hội sinh sản cao nhất. Xuất tinh nhiều lần hơn khả năng hoạt động của thận sẽ bắt đầu ăn mòn dự trữ trong cơ thể bạn.”
Trung y tin rằng, bằng cách giảm thiểu xuất tinh, người đàn ông có thể bảo quản tinh khí của họ. Đây là lý do tại sao lương y Trương Hoàng thời nhà Minh viết:
Nếu bạn muốn bảo vệ nguồn gốc của tuổi thọ, không có cách nào tốt hơn là hãy bảo vệ bản thân trước những ham muốn tình dục.”
Chúng ta phải hy sinh tinh khí của cơ thể để tạo ra thế hệ tiếp theo, và các bà mẹ cũng phải hy sinh nhiều thứ của họ khi mang thai. Y học hiện đại thừa nhận rằng phụ nữ cần thêm thời gian nghỉ ngơi và dinh dưỡng khi họ mang thai, nhưng những thầy thuốc Trung y cho rằng các bà mẹ cần thêm vài tháng nghỉ ngơi với chế độ ăn dinh dưỡng đặc biệt sau khi sinh thì mới giúp họ khôi phục được sinh lực dự trữ.

Chăm sóc xương của bạn

Chúng ta ăn để bổ sung năng lượng cho cơ thể, nhưng theo Mary Rogel, một chuyên gia châm cứu và là biên tập viên của tạp chí Y học Phương Đông, chất lượng của tinh khí phụ thuộc vào chất lượng của nguồn thức ăn.
Rogel cho rằng: “Thực phẩm dinh dưỡng, nước sạch, không khí sạch là rất quan trọng để điều trị bệnh thận yếu”
Trong Trung y, sức khỏe bên trong của cơ thể sẽ phản ánh ra bề mặt. Sức khỏe của thận có thể được đánh giá thông qua chất lượng của xương, răng và tóc. Tư thế thẳng, mạnh mẽ, nụ cười tươi sáng và tóc dày là dấu hiệu của tinh khí tốt.
Đây là lý do tại sao khi bồi bổ thận, ưu tiên hàng đầu của Rogel là các thực phẩm chế biến từ xương như canh xương.
“Canh xương cung cấp các chất dinh dưỡng cho xương, sụn và hoạt dịch ở các khớp xương của chúng ta”, Rogel cho biết. Cô cũng cho biết các loại rau lá xanh thẫm cũng cung cấp các vitamin quan trọng và khoáng chất cho sức khỏe của bộ xương. “Hai thứ này giúp hồi phục sức khỏe của thận tốt hơn nhiều so với các loại thực phẩm khác”.
Ngày nay người nói rằng dùng muối nhiều gây bệnh, nhưng cơ thể của chúng ta cần rất nhiều khoáng chất do muối cung cấp.
Muối là một thành phần quan trọng khác trong dinh dưỡng thận trong Trung y. Mặc dù ngày nay người ta nói rằng dùng muối nhiều gây bệnh, tuy nhiên cơ thể chúng ta cần rất nhiều khoáng chất do muối cung cấp. Rogel khuyến cáo mọi người sử dụng các thực phẩm có nhiều muối khoáng có nguồn gốc từ biển như rong biển và muối biển.
Có một số loại thảo mộc được cho là bổ thận, có tác dụng tăng cường tinh khí trong Trung y. Các loại thảo mộc được phân loại là thảo mộc “thích nghi”- adaptogen vì chúng giúp cơ thể thích nghi với stress. Các thảo mộc như nhân sâm, cam thảo và địa hoàn được các nhà nghiên cứu thảo mộc hiện đại đặc biệt sử dụng để hỗ trợ tuyến thượng thận (thảo mộc “thích nghi” adaptogen là một thuật ngữ được sử dụng bởi y học để chỉ một loại thảo mộc tự nhiên giúp tăng sức đề kháng của cơ thể đối với stress, chấn thương, lo lắng và mệt mỏi).
Loại thảo mộc giúp tăng cường tinh khí được Rogel ưa thích sử dụng là nấm dược liệu. Các loại nấm phổ biến ở châu Á như linh chi, nấm hương và nấm maitake và một loại nấm người Mỹ bản địa gọi là Agaricus blazei được Rogel khuyên dùng.
“Tôi khuyên những người đang cảm thấy thiếu năng lượng nên sử dụng nấm. Nấm là nguồn cung cấp năng lượng cho thận tốt nhất”, Rogel nói.
Một đĩa trứng tráng nấm là một khởi đầu tốt, nhưng nếu bạn đang cố gắng khôi phục tinh khí vốn đã cạn kiệt, bạn sẽ cần một thực đơn với nhiều loại nấm hơn. Các loại trà nấm, chiết xuất hoặc bột nấm là lựa chọn tốt nhất để có thể đưa nhiều năng lượng hơn vào cơ thể.
Trong y học cổ truyền, gốc của cơ thể người chính là thận. Nó có chức năng lọc máu, nhưng cũng có vai trò quan trọng hơn thế rất nhiều đối với cơ thể người, đó là lưu trữ và bảo vệ tinh khí của con người, là cái gốc của sinh mạng.
Tiếp theo phần 1.

Lý thuyết Trung y về cách sống thọ trăm tuổi

Hoàng Đế nội kinh là tác phẩm kinh điển của nền y học Đông phương và là quyển sách gối đầu giường của các bậc danh y từ cổ chí kim (Ảnh: Internet)
Hoàng Đế nội kinh là tác phẩm kinh điển của nền y học Đông phương và là quyển sách gối đầu giường của các bậc danh y từ cổ chí kim (Ảnh: Internet)
Nhiều lý thuyết Trung y xuất phát từ cuốn Hoàng đế nội kinh, một cuốn sách có từ năm 240 trước Công Nguyên. Mà cuốn sách này thậm chí lại tham chiếu đến các kiến thức từ thời đại xa xưa hơn nữa. Tại chương 1, Hoàng đế hỏi Kỳ Bá, ngự y của mình, vì sao người cổ đại có thể sống lâu đến vậy. Kỳ Bá nói rằng người xưa sống trong sự hòa hợp với các mùa, vì vậy họ dễ dàng sống đến trên 100 tuổi. Nhưng qua thời gian, thói quen của con người thay đổi.
Kỳ Bá nói: “Ngày nay, con người đã thay đổi cách sống của họ. Họ uống rượu như nước, lạm dụng quá nhiều các hoạt động hủy hoại và hao tổn tinh khí được lưu trong thận. Họ không biết những bí mật của việc bảo tồn năng lượng và sức sống. Họ kiếm tìm các hưng phấn cảm xúc và những thú vui nhất thời. Mọi người bỏ qua nhịp điệu tự nhiên của vũ trụ. Họ không thể kiếm soát được phong cách sống, ăn kiêng và ngủ không hợp lý. Vì vậy, không có gì là lạ khi họ nhìn trông rất già ở tuổi 50 và chết sớm sau đó”

Luyện tập theo nguyên lý của vũ trụ

Luyện tập khí công, hay bất kỳ loại vận động nào cũng có tác dụng. (ảnh: Wiki)
Một phương pháp tốt để duy trì tinh khí trong Trung y là các bài tập đặc biệt có tên gọi là khí công. Môn khí công nổi tiếng nhất là thái cực quyền. Đã từ rất lâu, người ta luyện tập các chuyển động chậm và thiền định để kéo dài tuổi thọ và tăng cường sức khỏe của cơ thể từ gốc rễ. Theo các văn bản y học cổ đại, các bài tập này cho phép chúng ta hòa mình với dòng chảy tự nhiên của vũ trụ.
“Chúng tôi có những nghiên cứu lớn cho thấy thái cực quyền ảnh hưởng đến sự cân bằng và thậm chí có thể ảnh hưởng đến mật độ của xương”, Lagreca nói. “Nó có thể làm cho con người trở nên dễ thích nghi và mạnh mẽ hơn. Hoặc cũng có quan điểm cho rằng nó thu nạp năng lượng từ vũ trụ xung quanh bạn”.
Rogel cũng khuyến khích những người yếu thận luyện tập khí công, nhưng bất kỳ loại vận động nào cũng có tác dụng.
“Để giữ cho xương chắc khỏe, bạn phải di chuyển”, Rogel cho biết.
Sợ hãi là kẻ thù
Theo quan điểm của Trung y, cảm xúc là nguyên nhân quan trọng của bệnh tật, và sự sợ hãi là cảm xúc mà thận nhạy cảm nhất.
Khi tinh khí ít, lo lắng có xu hướng gia tăng. Khi tinh khí nhiều, ý chí và quyết tâm của người ta cũng sẽ mạnh mẽ.
Y học hiện đại cũng có quan điểm tương tự. Một trong những hormon sản xuất bởi các tuyến thượng thận là adrenalin. Chất hóa học này tăng cao khi chúng ta cảm thấy nguy hiểm, gây ra phản ứng chiến đấu hoặc chạy trốn.
Cơ chế này hoạt động tuyệt vời nếu nó chỉ được kích hoạt cho các tình huống nghiêm trọng liên quan đến sự sống hoặc cái chết, nhưng nếu chúng ta sống trong sợ hãi và lo lắng không ngừng, nồng độ adrenaline sẽ không bao giờ đi xuống. Nếu bạn luôn cảm thấy lo lắng, bạn sẽ nhanh chóng mệt mỏi.

Thận âm và dương

Bên cạnh việc lưu trữ tinh khí, thận cũng là gốc rễ âm và dương của cơ thể – 2 sức mạnh đối lập và tương tác với nhau (lý tưởng là ở trạng thái cân bằng) trong khắp vũ trụ.
Để có thể hiểu được vai trò của các năng lượng này, Rogel gợi ý chúng ta có thể hình dung rằng thận như chiếc lò hơi của cơ thể, âm là nước, dương là lửa. Đây là năng lượng quyết định sự tăng trưởng, phát triển và sinh sản của con người.
“Lửa là lực đẩy chúng ta trong cuộc sống, nó cho phép chúng ta tiêu thụ thực phẩm ăn vào cơ thể. Nước là cân bằng với lửa. Sự cân bằng giữa hai yếu tố này giữ chúng ta khỏe mạnh trong cuộc sống”, cô nói.
Nếu không đủ lửa (thận dương yếu), sẽ dẫn đến các triệu chứng như lưng dưới yếu, tay chân lạnh, hen suyễn và viêm phế quản mãn tính.
“Hãy hình dung về một người đàn ông lớn tuổi lưng còng và chống gậy”, LaGreca nói. “Ông ta không còn chút dương khí nào để khiến ông ta đứng thẳng lên. Đặc biệt nếu ông ta đã từng phải lao động rất nặng nhọc trong cuộc đời, thì những công việc đó hẳn đã lấy đi một phần dương khí của ông.”
Không đủ nước (thận âm yếu) dẫn đến các triệu trứng như khô da, nhiều nếp nhăn, rụng tóc, thiếu tinh dịch và xương dễ gãy. “Chúng tôi thấy phụ nữ có tuổi thiếu thận âm nhiều hơn. Nó diễn ra với các triệu chứng mãn kinh như các cơn bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm”, LaGreca nói.
Cổ học tinh hoa cho cuộc sống hiện đại
Một năm mới lại đến, chúng ta đang bước vào một thế giới mà sự thách thức dường như không bao giờ chấm dứt, chúng ta có thể tìm đến trí tuệ cổ xưa đã dẫn dắt nhân loại trong nhiều thế kỷ.
Khi tinh khí tràn đầy, âm dương cân bằng, chúng ta sẽ đủ sức mạnh để đối phó bất kỳ khó khăn nào xuất hiện trong cuộc sống. Đây là bí mật về “sự bất tử” trong những câu chuyện thần thoại cổ đại của phương Đông. Và những những lời khuyên để bảo vệ thận – cái gốc của sinh mệnh – từ thời xa xưa vẫn còn nguyên giá trị.

Những lời khuyên ngắn gọn về dưỡng thận:

1.  Những điều quan trọng cần biết về thận
  • Mùa đông là mùa quan trọng nhất đối với việc nâng cao năng lượng cho thận.
  • Hãy tránh các loại thức ăn chưa chế biến trong mùa đông.
  • Các đồ nướng, quay, hầm và thức ăn nấu chậm là tốt nhất cho mùa đông.
  • Sự sợ hãi quá mức làm thận căng thẳng
  • Thận lưu trữ tinh khí, là gốc của sự sống
  • Suy giảm tinh khí dẫn đến tăng nhanh lão hóa
2.  Những điều làm tổn hại đến thận
  • Quá nhiều muối hoặc đường
  • Không uống đủ nước
  • Các thói quen vô độ
  • Với đàn ông, xuất tinh quá nhiều
  • Với phụ nữ, mang thai liên tục nhiều lần
  • Sợ hãi kéo dài
  • Căng thẵng
3.  Thận tương ứng với
  • Âm trong âm dương
  • Thủy trong ngũ hành
  • Màu đen
  • Mùa đông
  • Vị mặn, đắng
  • Cảm xúc sợ hãi
  • Hướng Bắc
  • Giác quan: thính giác
  • Mô – Xương
  • Môi trường – Lạnh
  • Thời gian mỗi ngày: 5.PM – 7.PM.
4.   Các chức năng của thận
  • Lưu trữ tinh khí của sinh mệnh
  • Kiểm soát nước trong cơ thể
  • Kiểm soát việc sinh, sinh trưởng, sinh sản và phát triển
  • Sản xuất tế bào máu đỏ trực tiếp trong tủy xương
  • Xây dựng và duy trì hệ xương
  • Kiêm soát việc nhận khí
  • Thể hiện trạng thái sức khỏe trên mái tóc
  • Kiểm soát 2 lỗ niệu đạo thấp
  • Nơi kiểm soát ý chí của con người
  • Nắm giữ “cổng của sự cống” (huyệt Mệnh Môn)
Đậu thận (kidney bean) được đặt tên như vậy vì nó có hình dáng giống như thận, trùng hợp thay, đây cũng là một loại thức ăn bổ thận! (ảnh: healthysupplies.co.uk)
5.   Thức ăn tốt cho thận
  • Đậu đen, đậu thận (kidney bean), đậu adzuki và đậu hồi
  • Canh hầm xương
  • Thịt bò, thịt cừu, thỏ, ngỗng, vịt, gà và trứng
  • Quả óc chó, hạt dẻ, hạt vừng đen
  • Vi tảo (tảo có kích thước hiển vi, loại chlorella hay spirulina) và lá cây xanh thẫm
  • Lượng nhỏ sữa, bơ và bơ sữa trâu (để bảo vệ thận âm)
Theo Connan Miler, EPT
Thiện Tâm biên dịch
----------------

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét